Rząd przyjął nowelę ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych z uwzględnieniem tantiem

Premier podczas konferencji prasowej po wtorkowym posiedzeniu Rady Ministrów zaznaczył, że "najwięcej emocji budziła kwestia tantiem dla naszych twórców, zarówno filmowców, jak i wykonawców muzyki".

"Przygotowaliśmy takie rozwiązania, które gwarantują tantiemy, a więc państwo polskie jest po stronie twórców. Wspólnie ze środowiskami twórczymi i zgodnie z prawem europejskim, będziemy egzekwować od platform streamingowych – filmowych i muzycznych – rzetelnie płacenie tantiem naszym twórcom" – podkreślił.

Przekazał również, że podjęto decyzję, "że to twórcy podejmą decyzję, czy sami będą siebie reprezentować, czy będą korzystać z organizacji pośredniczących, czyli organizacji zbiorowego zarządzania".

Celem noweli ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, przygotowanego w MKiDN, jest implementacja dwóch unijnych dyrektyw, potocznie zwanych dyrektywami prawnoautorskimi, przyjętych 17 kwietnia 2019 r.

Pierwsza z nich, zwana dyrektywą SATCAB II, ma stworzyć warunki umożliwiające szersze rozpowszechnianie w państwach członkowskich programów telewizyjnych i radiowych pochodzących z innych państw członkowskich. Dyrektywa ma m.in. ułatwić udzielanie licencji na korzystanie z utworów i przedmiotów praw pokrewnych w nadawanych programach telewizyjnych i radiowych.

Druga z dyrektyw, zwana dyrektywą DSM, była unijną odpowiedzią na wyzwania związane z rozwojem technologii cyfrowych w obszarze prawa autorskiego. Przepisy wprowadzają m.in. nowe formy dozwolonego użytku utworów, przedmiotów praw pokrewnych i baz danych (eksploracja tekstów i danych, zwielokrotnianie dla zachowania zbiorów dziedzictwa kulturowego) oraz istotnie modyfikują formy już istniejące w unijnym prawie (korzystanie z utworów na potrzeby edukacji zdalnej). "Dyrektywa ta wprowadza także nowe zasady dotyczące wynagradzania twórców i wykonawców, mające zapewnić, aby należne im wynagrodzenie było godziwe" - zapisano w projekcie.

Dyrektywa wprowadza też środki ułatwiające korzystanie z utworów niedostępnych w handlu oraz umożliwiające, w ograniczonym zakresie, licencjonowanie utworów, co do których uprawnieni nie udzielili stosownego upoważnienia.

"Istotną nowością jest wprowadzenie nowego prawa pokrewnego dla wydawców prasy do korzystania online z ich publikacji prasowych, jak również ujednolicenie i jednoznaczne przesądzenie zasad odpowiedzialności dostawców usług udostępniania treści online (DUUTO) z tytułu naruszeń praw autorskich" - napisano.

Polska ma opóźnienie we wdrażaniu dyrektyw - termin na ich implementację minął bowiem w czerwcu 2021 r. W lutym 2023 r. nasz kraj znalazł się wśród jedenastu państw członkowskich, przeciwko którym - "w związku z niedopełnieniem obowiązku pełnej transpozycji unijnych przepisów" - KE skierowała sprawę do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Rząd wskazał jednak na swojej stronie, że wytyczne dotyczące jednego z artykułów dyrektywy DSM Komisja Europejska przedstawiła ledwie kilka dni przed ostatecznym terminem implementacji.

Wcześniej były minister kultury i dziedzictwa narodowego Bartłomiej Sienkiewicz, podczas jednej z konferencji prasowych poinformował, że po zakończeniu etapu konsultacji społecznych, jego decyzją, do ustawy o prawie autorskim wprowadzony został przepis o prawie do wynagrodzenia w formie tantiem za korzystanie z utworów w internecie dla twórców i wykonawców utworów audiowizualnych oraz wykonawców utworów muzycznych.

Przepisy dyrektywy o prawie autorskim i prawach pokrewnych na jednolitym rynku cyfrowym zwiększają ochronę treści w sieci, ich twórców i wydawców. Za projekt nowelizacji odpowiada Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.(PAP)

Autorki: Anna Kruszyńska, Zuzanna Piwek